Aanpassen interieur kerken

Het interieur van de Dom- en Vredekerk worden gemoderniseerd.
Onderin deze pagina wordt u wekelijks op de hoogte gehouden van de voortgang van de werkzaamheden
Hieronder ziet u de plannen van de verbouwing die aan de gemeenteleden zijn voorgelegd.
Er zullen wijzigingen bijkomen.




Herinrichting Vredekerk (19 en slot) 14 januari 2023
Vanaf deze plaats hebben we u vanaf september vorig jaar wekelijks meegenomen met de activiteiten in en rondom de Vredekerk. Er is heel veel gebeurd. Een grote groep enthousiaste vrijwilligers heeft bergen werk verzet onder de strakke en vakkundige leiding van Siem van den Berg. Net als bij de herinrichting van de Domkerk zijn de werkzaamheden in een geweldige positieve sfeer uitgevoerd. Tijdens de vaste koffiemomenten waren er altijd de grappen met de sterke verhalen, maar ook lief en leed werd met elkaar gedeeld. Zo’n grote klus zorgt dan voor een speciale band: met elkaar de schouders eronder zetten en niet weglopen voor minder aantrekkelijke werkzaamheden. Want die waren er zeker ook! Denk aan het vuile en stoffige werk dat onder de vloeren moest gebeuren of klussen 10 meter hoog op een rolsteiger of ladder. Ongevaarlijk was het niet altijd maar door elkaar een beetje in de gaten te houden, is het allemaal goed gekomen. De vrijwilligers gaan komende week, na vier maanden klussen, een stap terug doen en geven het kerkgebouw weer terug aan onze gemeente. Zij zijn meer dan terecht heel trots op het eindresultaat. De kerkzaal van de Vredekerk biedt ons met de aangepaste inrichting nieuwe mogelijkheden. Het College van Kerkrentmeesters wil een bijzonder woord van dank uitspreken aan het vrijwilligersteam. In één woord grote klasse! Het College wil daarnaast de bouwcommissie heel hartelijk danken voor het vele voorbereidende werk. Keuzes maken, kosten in de gaten houden en, niet onbelangrijk, steeds afwegingen maken om de sfeer en de identiteit van de kerkzaal te behouden.
Dit jaar staan we stil bij het feit dat 100 jaar geleden de bouw van de Vredekerk is gestart. Een Eeuwfeest met een gouden randje!
Namens een dankbaar College van Kerkrentmeesters, Frans van den Bos

Herinrichting Vredekerk (18) 7 januari 2023
Voordat de herinrichting van de Vredekerk in september vorig jaar is gestart, werd het consistoriezaaltje aan de Emmastraatzijde regelmatig gebruikt als rouwkamer. Overleden gemeenteleden werden daar, in de dagen voorafgaand aan de uitvaartdienst, opgebaard en nabestaanden konden er op eigen momenten afscheid nemen. Als de kerk binnenkort opnieuw in gebruik wordt genomen, zal ook de rouwkamer weer beschikbaar komen. De bouwcommissie was echter van mening dat de inrichting van de rouwkamer op onderdelen ook wel een opknapbeurt kon gebruiken en dan met name de totaal versleten vloerbedekking. De akoestische vouwdeur heeft ook een flinke onderhoudsbeurt gekregen.
Inmiddels hebben we weer een prachtige representatieve ruimte met nieuwe bijpassende vloerbedekking.
De kerkenraad heeft al eerder ingestemd met de beschikbaarstelling van de kerk en rouwkamer voor overleden niet-gemeenteleden. We willen als PKN gemeente ook graag aan deze vraag voldoen en het kerkgebouw meer onderdeel van de lokale samenleving laten zijn. Vanuit Stichting Liers Gevoel mochten we voor deze aanpassing een financiële bijdrage ontvangen en daar zijn we hen zeer dankbaar voor.
Het herdenken van gemeenteleden vindt in de Domkerk nu plaats met het bevestigen van een houten kruisje aan een herdenkingsbord. Het koor leent zich daar heel goed voor: een ruimte voor stilte, gebed en herdenken. In de Vredekerk is deze optie vanwege de houten lambriseringen en beperkte ruimte eigenlijk niet goed uitvoerbaar. De kerkenraad zal op korte termijn een keuze maken over de uitvoering en de vorm van herdenken in de kerkzaal van de Vredekerk.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Vredekerk (17) 30 december 2022
We hebben al eerder iets geschreven over de energietransitie die ook in de Vredekerk gaat plaatsvinden. Dan gaat het met name over zonnepanelen op dak en een warmtepomp in de CV-ruimte. Hoewel het plaatsen van zonnepanelen vandaag de dag heel gewoon lijkt, is dat bij een kerkgebouw zeker niet.
De Monumentencommissie van Westland was in eerste instantie niet zo  gelukkig met zonnepanelen op het kerkendak vanwege de zichtbaarheid vanaf de openbare weg. Wij hebben hen o.a. gewezen op de vele monumentale kerkgebouwen in Nederland waar wel zonnepanelen op liggen. De Monumentencommissie heeft haar standpunt herzien en wil onder voorwaarden meewerken om aan de zuidzijde van het kerkendak panelen te plaatsen. Daar zijn we natuurlijk heel blij mee. Het is de bedoeling om in het voorjaar van 2023 te starten. Nu is het plaatsen van zonnepanelen op een leiendak een stuk bewerkelijker. Een leidekkersbedrijf zal de bevestigingsbeugels op professionele wijze monteren.
Het dak van de kerk was bij de bouw in 1923 nog volledig gedekt met blauwe dakpannen. Daar kreeg men al gauw spijt van omdat bij een beetje wind de pannen op meerdere plekken van het dak woeien. Vooral rond de toren, maar ook aan de zuidwest zijde was er regelmatig forse dakschade. De kerkrentmeesters hebben op een gegeven moment meer dan 1000 identieke dakpannen aangekocht en in de kelder onder de consistorie opgeslagen. Zo waren er altijd voldoende vervangende pannen aanwezig met, niet onbelangrijk, de juiste maat en kleur.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Vredekerk (16) 16 december 2022
De bouwkundige werkzaamheden in de kerkzaal zijn bijna afgerond en een enthousiaste  schoonmaakploeg heeft vorige week de laatste vuiltjes keurig weggepoetst. Er wordt nu nog gewerkt aan het aansluiten van alle apparatuur voor beeld en geluid. Binnenkort gaan we samen met mensen van het beam- en streamteam een proefuitzending doen om alle verbindingen van te voren goed te testen. Het regiemeubel is op dezelfde plek gebleven onder de gaanderij. Wel hebben we een grote versterker daar weggehaald en naar een plek in het zijportaal verplaatst. De ventilator in deze versterker zorgde voor teveel herrie en dat werd tijdens de dienst als storend ervaren. In de ontmoetingsruimte komt aan twee zijden een klein koffiemeubel te staan. Hier is voor gekozen om de uitgifte wat beter te verspreiden. De meubels krijgen wieltjes zodat de koster ze eenvoudig kan verplaatsen als dat voor een activiteit nodig is. Het uitgifteblad wordt gemaakt van de eiken zittingen van de banken uit de Domkerk. De koffie wordt in de bestaande keuken gezet. Na afloop van de dienst brengen we de gevulde koffiekannen naar de  twee uitgiftepunten in de ontmoetingsruimte. Het servies wordt in de koffiemeubels opgeslagen en na gebruik weer in de keuken afgewassen. Nu is er ook wat meer gelegenheid om eens kritisch te kijken naar alle spullen/rommel die in de loop der jaren op de zolders zijn opgeslagen. Oude stoelen, gordijnen, tafels en zelfs nog een klein kerkbankje uit het oude gereformeerde kerkje langs de Hoofdstraat. Wat geen waarde meer heeft ruimen we gelijk op. Het oude bankje bewaren we natuurlijk wel!
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Vredekerk (15) 11 deember 2022
Bij de Domkerk is de gemeente Westland eigenaar van de toren en ligt het eigendom van de kerk bij de PKN gemeente. Deze scheiding van kerk en staat is rond 1800 door Napoleon ingevoerd met achteraf als groot voordeel dat het kostbare onderhoud van de toren niet voor rekening van de kerk is. Maar bij de Vredekerk is dat anders en zijn zowel kerk als toren eigendom van de PKN gemeente. De kerktoren met spits en een vergulde haan is altijd onderhoudsgevoelig geweest. In de jaren ’70 van de vorige eeuw dreigde de toren door roestvorming schade op te lopen. Om scheurvorming te voorkomen zijn er stalen trekankers ingebracht die aan de buitenzijde nog zichtbaar zijn. De galmgaten ter hoogte van de klokkenzolder zijn ook allemaal al een keer vernieuwd. Een probleem van heel andere orde waren de vele wilde duiven die altijd graag een hoog plekje in en rond de toren zoeken. Alle openingen zijn nu voorzien van gaas en op de uitstekende lekdorpels zijn puntvormige strippen geplakt om te voorkomen dat de duiven precies boven de torenentrees gaan zitten met alle vervuiling tot gevolg. Dit probleem deed zich al snel na de bouw van de kerk in 1923 voor en de kerkrentmeesters hebben van alles geprobeerd om dit tegen te gaan. Er komt een moment dat zij een drastisch besluit nemen om een buks aan te schaffen en daarmee de hinderlijke duiven van de toren af te schieten. In de daarop volgende vergadering komen er al twijfels of de aanschaf van een buks wel zo’n goed idee is. Het besluit wordt weer ingetrokken en er blijft niets anders over om nog meer gaas over alle uitstekende delen te spannen.

Herinrichting Vredekerk (14) 2 december 2022
Nabij de hoofdingang is onder de trap naar de gaanderij een nieuwe toiletruimte gemaakt. Nu was er in dit deel van de kerk geen riolering aanwezig om het toilet op aan te sluiten. Er is gekozen om de afvoer direct naar buiten te brengen en daar aan te sluiten op de riolering van het toilet aan de andere kant van de kerk. Maar dat bleek toch niet zo eenvoudig. Tijdens de herinrichting van de Emmastraat vorig jaar is de afvoer van de kerk niet correct op het hoofdriool aangesloten. De gemeente Westland reageerde gelukkig snel met het repareren. Daarna konden de vrijwilligers, na het nodige graafwerk, het nieuwe toilet alsnog op de riolering in de Emmastraat aansluiten. De vloerbedekking in de kerkzaal is inmiddels gelegd en ook de grote gordijnen voor de glas-in-loodramen hangen er netjes bij. Een prachtig resultaat met een warme uitstraling. Nu de temperaturen buiten toch gaan zakken, is het belangrijk dat de kerkzaal op temperatuur komt. We moeten voorkomen dat de ruimte te vochtig wordt en dat materialen en het verse schilderwerk niet goed drogen. De nieuwe vloerverwarming draait gelukkig alweer enkele weken lichtjes mee en geeft goed voelbaar de warmte aan de kerkzaal af. Een beetje temperatuur is ook belangrijk voor het orgel dat kortgeleden is uitgepakt en opnieuw gestemd. De afwerking nadert zijn einde zodat we volgende week kunnen beginnen met het schoonmaken van de kerkzaal en alle andere ruimtes. Er is na een paar maanden met veel activiteiten wel een stofje weg te werken.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Vredekerk (13) 25 november 2022
In de afgelopen weken heeft de afwerking van de kerkzaal centraal gestaan. De lambriseringen in de ontmoetingsruimte en twee aangepaste kerkbanken zijn weer keurig in de originele kleur geschilderd. De nieuwe toiletruimte nabij de hoofdingang ziet er prachtig afgewerkt uit alsof die er altijd is geweest. Het tegelwerk, een nieuw deurkozijn met paneeldeur en het aftimmerwerk zijn allemaal door onze vrijwilligers uitgevoerd. Vorig jaar is er een akoestisch rapport voor de Vredekerk opgesteld met een aantal aanbevelingen om de nagalmtijd iets terug te brengen. De grote muurvlakken tegenover het liturgisch centrum worden voorzien van akoestische panelen. Deze houten panelen zijn in de kerkzaal samengesteld en gevuld met isolatiemateriaal. Voor de afwerking worden ze bespannen met een lichte gordijnstof die zoveel mogelijk bij de kleurstelling van de muren past. De ronde nis op het liturgisch centrum is inmiddels voorzien van een akoestische spuitpleister. Hiermee willen we voorkomen dat het geluid vanuit de kerkzaal in een brandpunt terugkomt en voor hinderlijke effecten gaat zorgen. Deze week zijn onze stoffeerders begonnen met het leggen van de vloerbedekking in het grote middenvak van de kerk en in de gangpaden. Omdat de kerkzaal van zichzelf al veelkleurig is, heeft het tapijt een rustige kleurstelling gekregen die weer goed bij de nieuwe stoelen past. In de ontmoetingsruimte leggen we geen tapijt maar een vloer van laminaat die meer geschikt is voor tijdens het koffiedrinken.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Vredekerk (12) 19 november 2022
De gemeente De Lier had van J. van den Berg in 1915 een stuk weiland gekocht voor de bouw van tientallen woningen en een kerkgebouw. In de volksmond werd dit het ‘Nieuwe terrein’ genoemd. Alleen al voor de bouw van de Vredekerk in 1923 waren heel veel bouwmaterialen nodig. Honderdduizenden bakstenen, een paar honderd houten heipalen en heel veel zand. Alle materialen zijn met vrachtschuiten over de Lee aangevoerd en in de haven tegenover ’t Centrum gelost. De doorgaande wegen rond ons dorp waren aan het begin van de 20e eeuw totaal ongeschikt om bouwmaterialen met paard en wagen aan te voeren.
Voor het laatste stukje transport naar de bouwlocatie had de gemeente De Lier in 1915 bijna 400 meter spoor met wissels aangelegd vanaf de haven door de Hoofdstraat, Pr. Irenestraat tot in de Wilhelminastraat. Met lorries en kiepkarren vervoerde men alle bouwmaterialen naar de woonwijk in aanbouw. Voor het ophogen van de Algemene begraafplaats in 1921 is er wel 2000 m3 zand vanuit de haven over dit spoor vervoerd. En tijdens de bouw van de Vredekerk kon men in 1923 ook nog dankbaar gebruik maken van dit smalspoor. Nadat de kerk was opgeleverd en de bouwactiviteiten in de directe omgeving afnamen, is het spoor uiteindelijk weggehaald. Er is een foto bewaard gebleven waarop het smalspoor in de Hoofdstraat nog te zien is. Vele schippers hebben jarenlang hun boterham verdiend met de aanvoer van materialen voor deze woonwijk, de begraafplaats en een kerkgebouw.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Vredekerk (11) 5 november 2022
Tijdens de grote verbouwing van de kerk in 2002 is het interieur op onderdelen fors gewijzigd. Op het podium stonden in de hoeken een paar vaste bankjes onder een plafond, speciaal bestemd voor de ouderlingen en diakenen. Omdat hier geen gebruik meer van werd gemaakt, zijn ze verwijderd. De preekstoel in het midden torende een eind boven de kerkzaal uit. Aan weerszijden leidde een gedraaide trap naar het ruime preekgedeelte onder een ronde nis. Om te voorkomen dat de dominee bovenop koude voeten kreeg was er zelfs een verwarmingsbuis aangelegd. Aan de voorzijde van de preekstoel bevond zich een klein, iets naar voren uitstekend doopvont dat deels verzonken was in een front van natuursteen. Vanaf 1924 zijn de kinderen hieruit gedoopt tot er op een later moment is overgestapt naar een vrijstaand doopvont met deksel. Vlak onder de lezenaar was aan de voorzijde van de preekstoel een rood lampje gemonteerd. Veel gemeenteleden hadden eigen vaste zitplaatsen in de kerkzaal waarvan het niet de bedoeling was dat andere mensen daar gingen zitten. Maar als vijf minuten voor aanvang van de dienst de lamp op de preekstoel aanging, vervielen de nog beschikbare vaste zitplaatsen en kon men overal gaan zitten. Uiteindelijk is deze regeling vervallen en nu kunnen we ons hier toch helemaal niets meer bij voorstellen. College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Vredekerk (10) 29 oktober 2022
Nog een keer terug in de tijd. Bij aankoop van het perceel bouwgrond op het nieuwe bouwterrein in 1915 had het kerkbestuur bij de gemeente De Lier een bijzondere voorwaarde bedongen. Vóór de nog te bouwen kerk lag een  perceel grasland tot aan de Hoofdstraat toe. Daar mocht slechts tot 4 meter hoogte gebouwd worden omdat vanaf de Hoofdstraat het zicht op de kerk zo ruim mogelijk moest blijven. Met het perceel grasland werd de locatie bedoeld waar nu de apotheek staat. De gemeente De Lier komt al snel op deze afspraak terug want zij wil op de strook grasland graag twee middenstandswoningen bouwen. In 1919 moet er voor burgemeester Crezee een nieuwe woning komen en ook de Boerenleenbank zoekt een locatie voor een kantoor met woonhuis. Na overleg met de gemeente gaat het kerkbestuur akkoord om de voorwaarde met beperkte bouwhoogte te laten vervallen. Zij zal gedacht hebben dat je met een burgemeesterswoning én een bankkantoor geen respectabeler gebouwen kan wensen in de directe nabijheid van de nieuwe kerk. Als compensatie kreeg de kerk van de gemeente een strook tuin aan de Wilhelminastraatzijde aangeboden, waar nu de fietsenstalling is. Het kerkbestuur wil toch extra zekerheid over de bestemming van deze twee gebouwen naar de toekomst toe en laat in de koopakte opnemen dat er nooit een uitspanning, drankgelegenheid of een bordeel in mag komen. Dat is ook nooit gebeurd. Jaren later, na het vertrek van de burgemeester kwam er een kapperszaak en het bankgebouw werd apotheek.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Vredekerk (9) 21 oktober 2022
Nu de verwarmingsbuizen in het grote middenvak en ter plaatse van de nieuwe ontmoetingsruimte zijn verwijderd, zal de kerkzaal toch verwarmd moeten worden. Er is gekozen voor een ‘droog vloerverwarmingssysteem’ en dat noemen ze zo omdat het op een houten ondervloer wordt gemonteerd. Dit systeem wordt steeds vaker toegepast wanneer er geen betonvloer aanwezig is.Wij moeten zorgen dat de ondervloer schoon en vlak is waarna een speciaal bedrijf alles komt plaatsen.
De vloerverwarmingsslangen passen in voorgevormde platen die aan de onderzijde geïsoleerd zijn. Nadat alle slangen zijn aangelegd worden ze afgedekt met 18 mm dikke brandvrije platen die we onderling aan elkaar verlijmen. Zo ontstaat er een aaneengesloten vloerveld. Voor een optimale warmteafgifte, wordt de vloerverwarming in meerdere aparte groepen verdeeld en aangesloten op twee verdeelstukken die tegen de westgevel zijn geplaatst.
Het totale vloerverwarmingspakket is ongeveer 6 cm dik waardoor de afgewerkte vloer straks ook iets hoger komt te liggen. Dat zullen we in de kerkzaal niet merken, alleen bij de aansluitingen met de deuren en bij de eerste banken laten we het hoogteverschil geleidelijk weglopen.
Als deze werkzaamheden zijn afgerond, is de vloer geschikt om afgewerkt te worden met vloerbedekking in de kerkzaal en laminaat in de ontmoetingsruimte. De bouwcommissie heeft in nauw overleg met onze lokale stoffeerders inmiddels een keuze gemaakt, waarvan de kleurstelling goed bij het overige interieur past.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Vredekerk (8) 15 oktober 2022
De bouwcommissie heeft een planning gemaakt en op dit moment liggen we mooi op schema. Eigenlijk lopen we op sommige onderdelen zelfs iets voor. De planning is vooral van belang om goede afspraken met onderaannemers en leveranciers te kunnen maken, want veel bedrijven hebben het nog heel erg druk. Op de vloer van de ontmoetingsruimte heeft een rolsteiger gestaan om het stucwerk tussen de glas-in-loodramen te repareren. Daarna is alles opnieuw gesausd. Ook het stucwerk boven de ramen tot aan het plafond krijgt een nieuw sausje, maar dat is met behulp van een hoogwerker uitgevoerd. Wel veiliger op 12 meter hoogte. De hoogwerker gebruiken we ook voor het bevestigen van de gordijnrails. Nabij de hoofdentree is inmiddels een extra toilet gemaakt onder de trap naar de gaanderij. Dit toilet is voor bezoekers die aan die kant van de kerk zitten prettig, zodat ze niet naar de andere kant van de kerkzaal hoeven te lopen. Het vergaderzaaltje aan de Emmastraatzijde wordt ook regelmatig gebruikt als opbaarruimte. Bij begrafenisondernemers is er belangstelling om vaker van deze ruimte gebruik te mogen maken en daar wil de kerkenraad graag aan meewerken. We zullen beide zaaltjes eerst een kleine opknapbeurt geven en de versleten vloerbedekking vervangen. In de kerkzaal zijn inmiddels alle voorbereidingen getroffen voor de aanleg van de vloerverwarming. De vloeren zijn allemaal dicht, dus we staan klaar voor de volgende fase.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Vredekerk (7) 7 oktober 2022
In het begin van de 20e eeuw was er ook al sprake van woningnood in De Lier en daar kwam nog bij dat de bestaande woningvoorraad van slechte kwaliteit was. Er was sprake van verkrotting en onbewoonbare woningen. De gemeente De Lier wordt van hogerhand gedwongen om de bouw van nieuwe woningen volgens de eisen van de tijd snel op te pakken. De gemeenteraad besluit in 1913 om van J. van den Berg Azn een strook weiland in de Kralingerpolder aan te kopen om daar in eerste instantie een twintigtal huizen te bouwen. Inmiddels was het oude gereformeerde kerkje aan de Hoofdstraat (nu ’t Centrum) te klein geworden voor de groeiende gemeente en de kerkenraad had haar oog laten vallen op het nieuwe bouwterrein om daar een veel grotere kerk te bouwen. In 1914 doet zij een verzoek aan de gemeente De Lier om bijna 1100 m2 grond te kopen. Na de nodige onderhandelingen gaat de gemeenteraad in juli 1915 akkoord om dit perceel aan de Gereformeerde Kerk te verkopen. De grondpositie voor de nieuwe kerk was dus zeker gesteld, maar de financiën waren de eerste jaren nog niet rond om al met de bouw te kunnen beginnen. In de tussentijd heeft de kerkenraad uit meerdere schetsontwerpen een definitief ontwerp van architect Herman Onvlee gekozen. Na de aanbesteding van de nieuwe kerk in februari 1923 werd vier maanden later op 15 juni de eerste steen gelegd. Architect Onvlee overleed echter kort daarna op jonge leeftijd waarna de kerk onder leiding van opzichter Jalink is afgebouwd. College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Vredekerk (6) 1 oktober 2022
De balklaag van de nieuwe ontmoetingsruimte ligt weer op zijn plaats en daar hebben we de oude balken voor kunnen gebruiken. Er mankeert na 100 jaar nog helemaal niets aan deze zware balken. De kruipruimte onder de kerkvloer is door middel van grote ventilatieopeningen altijd heel goed geventileerd geweest en dat heeft zeker bijgedragen aan het behoud van de vloerconstructie. De balken zijn in het verleden ook nog behandeld met carboleum om houtrot en schimmels tegen te gaan. De vrijwilligers hebben wel eerst honderden lange spijkers uit de balken moeten trekken voordat we ze konden verwerken.
Inmiddels zijn ook de kunststofleidingen voor de vloerverwarmingsets onder de vloer aangelegd vanaf de CV-ruimte tot aan de gevel aan de Wilhelminastraatzijde. We maken van de gelegenheid gebruik om gelijk extra elektra aansluitingen te maken voor o.a. het koffiemeubel en die buizen kunnen we nu nog eenvoudig onder de vloer wegwerken. De vloer van het grote middenvak blijft liggen, maar er zijn wel diverse openingen in de vloerplanken gemaakt om makkelijker onder de vloer te kunnen werken. Vanaf het regiemeubel zijn er nog twee pvc mantelbuizen getrokken tot aan de hoeken van het podium. Hiermee kunnen we op een later moment extra kabels doortrekken zonder dat we weer onder de vloer moeten kruipen met je buik op het zand.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Vredekerk (5) 24 september 2022
We krijgen wel eens vragen wat er met de galerij gaat gebeuren. Daar willen we niets aan veranderen en ook de banken blijven daar staan. De Vredekerk is in 1923 gebouwd zonder galerij, maar de architect heeft er in zijn plannen wel rekening mee gehouden dat door de toename van het kerkbezoek een galerij op termijn nodig zou zijn. De twee trappenhuizen met toegangsdeur zijn toen gelijk met de bouw meegenomen. De gemeente groeide door en in 1931 was er al vraag naar meer zitruimte en is de galerij met 120 zitplaatsen alsnog volgens tekening van de architect gebouwd. Maar toen bleek dat de architect zich bij het ontwerp van de kerkzaal enorm had verkeken op de zichtlijnen vanaf de galerij. De mensen konden van boven de predikant niet goed zien en keken over het liturgisch centrum heen. De constructie was te plat ontworpen en om dat probleem op te lossen, moest de helling veel steiler worden en de voorzijde wel 60 cm zakken. De nieuwe galerij is toen weer afgebroken en verlaagd met grote bouwkundige gevolgen. De twee toegangsdeuren boven zaten nu te hoog en kregen daarom een bordesje met gelijk een paar afstappen. De raampartijen onder de galerij verdwenen voor een groot deel achter de vloerconstructie en het plafond kwam een stuk lager te liggen dan de architect had bedoeld. U moet op een later moment maar eens goed naar deze nog steeds zichtbare bouwsporen kijken. Uit de notulen van de kerkrentmeesters blijkt in ieder geval dat de nieuwe galerij in 1931 heel veel stof deed opwaaien.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Vredekerk (4) 17 september 2022
De houten banken die we gaan vervangen door stoelen zijn inmiddels met hulp van vele sterke handen uit de kerkzaal verwijderd en een deel is buiten onder een blauw zeil opgeslagen. Bij het losmaken van de banken vonden we in de kieren nog een aantal munten die de collectezak nooit gehaald hebben. De onderzijde van de lessenaar is niet het meest bekeken deel van een kerkbank, maar nu ze los staan is goed te zien dat vele kerkbezoekers in de afgelopen jaren kauwgum onder de lessenaar hebben geplakt. Een favoriete plek om het overtollige snoepgoed onzichtbaar weg te werken. Er zijn ook banken waar de ontvangstkastjes van de oortelefoons nog opzitten. Een herinnering aan vervlogen tijden voordat de ringleiding zijn intrede deed. Op dit moment gaat de aandacht vooral uit naar het vlak maken van het vloergedeelte aan de Wilhelminastraatzijde. Eerst zijn de vloerplanken en de houten balklaag verwijderd en elders in de kerkzaal opgeslagen want die worden weer hergebruikt. De schuinoplopende vloer zal bij de westgevel ruim 30 cm gaan zakken en op gelijke hoogte komen met de vloer van het middenvak. De balklaag van dit vak rust op een drietal betonbalken die weer op een aantal houten palen steunen. Deze fundering kunnen we met wat bouwkundige aanpassingen opnieuw gebruiken voor de vlakke vloer van de ontmoetingsruimte. We krijgen nu al een aardig beeld van de ruimte die is ontstaan en de mogelijkheden om de kerkzaal flexibel in te delen.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Vredekerk (3) 10 september 2022
Inmiddels zijn de banken uit het vak aan de Wilhelminastraatzijde verwijderd en afgevoerd. Een vreemd gezicht om dit deel van de kerkvloer te zien zonder banken, want zo heeft niemand het ooit eerder kunnen waarnemen. Voor een aantal banken uit het middenvak is belangstelling om die over te nemen en we willen er ook twee hergebruiken in de ontmoetingsruimte tegen de westgevel. De houten banken dateren nog van de nieuwbouw uit 1923 en zijn helemaal origineel; samengesteld uit vuren spantjes, lessenaars en rugleuningen. Alleen de zittingen zijn van grenenhout en die willen we graag bewaren voor afwerkingen op een later moment. Het verwijderen van de rode vloerbedekking voor het podium en in alle gangpaden was nog een hele klus. Alles was stevig verlijmd op hardboard en zat goed vast. De hardboardplaten waren weer met duizenden nieten bevestigd op de houten ondervloer. Ze zijn er allemaal één voor één uitgetrokken met een nijptang want ze kunnen niet blijven zitten. Zo is er in de eerste twee weken door een enthousiaste groep vrijwilligers al veel gebeurd. Als de banken  zijn afgevoerd zullen de verwarmingsbuizen boven en onder de vloer afgezaagd worden. Velen van ons hebben in de winterperiode de voeten gewarmd aan die dikke 51’ers, die ook nog uit de bouwperiode stammen. In het verleden zijn er onder de vloer al veel reparaties aan deze buizen uitgevoerd omdat er vanwege roestvorming lekkages waren ontstaan. Er zitten veel kilo’s aan deze dikke buizen en met de huidige prijzen voor oud ijzer kan dat nog een aardig centje opleveren. Voor het zoeken naar een goede bestemming denken we ook aan de Malle Pietjes die oud ijzer verzamelen voor de bestrijding van de ziekte ALS.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Vredekerk (2) 3 september 2022
De kop is eraf. Deze week zijn de werkzaamheden gestart waarbij de prioriteit bij het inpakken van het orgel lag. Met behulp van twee aluminium steigers kon de medewerker van het orgelbedrijf er goed bij om de klankkasten op grote hoogte met folie te omwikkelen. Ook de techniek op de orgelzolder is voor de komende maanden netjes ingepakt. De kwetsbare liturgische onderdelen zijn in een van de zaaltjes opgeslagen, samen met de technische apparatuur van het regiemeubel. De blauwe vloerbedekking van het podium moet ook beschermd worden omdat we aan de vorm en afwerking van het huidige podium niets gaan veranderen. In eerste instantie wilden we de ovale vorm rechttrekken, maar daar is op een later moment om meerdere redenen alsnog vanaf gezien. De huidige oppervlakte van het podium is zeer geschikt voor de opstelling van het liturgisch meubilair en bij een begrafenisdienst is er ook genoeg ruimte om de kist met bloemstukken op te stellen.
In de oorspronkelijke plannen was een klein rond podium opgenomen dat enkele meters de kerkzaal instak. De voorganger staat vanuit die positie meer tussen de gemeente in bij de overdenking. Om dit op te vangen willen we kijken naar een kleine mobiele verhoging die aansluit op het bestaande podium.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Vredekerk (1) 28 augustus 2022
We hebben de lezers in de eerste helft van dit jaar wekelijks bijgepraat over de herinrichting van de Domkerk; vanaf deze week houden we u op de hoogte van de activiteiten in de Vredekerk. De kerkenraad nam op 6 oktober 2021 het besluit om beide kerkgebouwen aan te passen aan de eisen van de nieuwe tijd. Het moment is nu aangebroken om de tweede fase van dat besluit voortvarend op te gaan pakken. Vanaf maandag 5 september zal de Vredekerk voor de komende maanden het werkterrein zijn van bouwvakkers en vele vrijwilligers.
Het is goed om aan het begin van deze periode de uitgangspunten nog eens te benoemen die de basis vormden voor de herinrichtingsplannen.
a) De kerkzaal flexibeler kunnen indelen door een deel van de houten banken te vervangen door stoelen;
b) Het realiseren van een ontmoetingsruimte in de kerkzaal voor koffiedrinken of andere activiteiten;
c) Het aanpassen van beeld en techniek;
d) Het behoud van sfeer en identiteit van de kerkzaal en
e) Het kerkgebouw meer openstellen voor gebruik door derden.

Nu waren deze uitgangspunten ook leidend bij de herinrichting van de Domkerk en het uiteindelijke resultaat heeft de verwachtingen misschien wel overtroffen. Dankbaar om te zien dat we in onze visie op de toekomst van onze kerkgebouwen bevestigd zijn. In dat vertrouwen gaan we volgens afspraak nu ook het interieur van de Vredekerk op onderdelen aanpassen. De open vorm van de kerkzaal biedt ons naast de gewone vieringen extra mogelijkheden, waarbij het grote podium uitermate geschikt is voor de uitvoering van alle vormen van muziek. Daar gaan we met onze ‘next generation’ hopelijk nog veel plezier aan beleven. Wij wensen de bouwcommissie en de vrijwilligers alvast veel succes met hun werkzaamheden.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (35 en slot) 2 juli 2022
Vanaf deze plaats hebben we u als Lierse PKN gemeente vanaf oktober vorig jaar wekelijks bijgepraat over de werkzaamheden in de Domkerk. We hebben geprobeerd om de gemeente zoveel mogelijk betrokken te houden bij wat er achter die dikke muren van de kerk al die maanden lang gebeurde. De gemeente meenemen in dit proces van verandering gaat nooit vanzelf en vraagt met name in onze digitale tijd een duidelijke communicatie. Uit de grote belangstelling voor de open dagen en spontane inloop tussendoor, was wel te merken dat velen van u meer dan geïnteresseerd waren in de werkzaamheden van onze vrijwilligers. Ja, over de vrijwilligers die vanaf 3 januari aan de slag zijn gegaan, hebben we in deze artikeltjes al regelmatig geschreven. Toch kunnen we niet genoeg benadrukken hoe belangrijk zij in dit proces van herinrichting zijn geweest. Onmisbaar. Het aantal vrijwilligersuren in zes maanden gaat ruim over de 3000 uren heen! Heel veel dank daarvoor.
Niet alleen het aantal uren en de inzet van deze vaste groep vrijwilligers was belangrijk, maar ook de uitstekende sfeer waarin we dit met elkaar hebben uitgevoerd. In één woord geweldig en een perfect staaltje van samenwerking binnen onze nieuwe gemeente. Dan denken we aan de vele koffiemomenten met koek en gebak, de sterke verhalen en grappen over en weer, het werkoverleg tussendoor, het vele stofhappen en de constante aanwezigheid van machinegeluiden in de kerkzaal: we hebben er met elkaar van genoten.
Nu is het moment nabij dat het kerkgebouw weer beschikbaar komt voor kerkelijke en andere activiteiten.
De vrijwilligers doen een stap terug en spreken de wens uit dat de Domkerk haar plek in ons dorp weer mag innemen en dat onze geloofsgemeenschap nog vele jaren dankbaar gebruik mag maken van alle gebruiksmogelijkheden die dit historische kerkgebouw ons nu biedt. Maar laten we daarnaast vanuit ‘Kerk naar Buiten’ vooral gastvrijheid en betrokkenheid blijven uitstralen naar de lokale samenleving. Iedereen van harte uitgenodigd.
Mede namens alle vrijwilligers, een dankbaar College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (34) 26 juni 2022
De entree van de kerkzaal via de toren mogen we na alle aanpassingen gerust overweldigend noemen. Het entreeportaal van de toren werd de laatste jaren met name gebruikt voor de opslag van allerlei bouwmaterialen zoals dakleien, dakpannen en stenen. Daarnaast veel materialen die we tijdelijk niet nodig hadden en ‘even’ in de toren werden opgeslagen, maar de praktijk was wel dat ze er jaren later nog stonden. De torenentree is nu geen opslagplaats meer, maar een sfeervolle ruimte om van daaruit, via een tochtportaal onder de orgelgalerij, de kerkzaal binnen te gaan.
De Domkerk heeft inmiddels haar derde orgel in gebruik. Het eerste orgel is pas in 1870 aangeschaft en heeft tot 1931 de zang begeleid. In januari 1931 werd een nieuw orgel aangeschaft, maar dat werd aan de andere kant van de kerkzaal tegen de muur van het afgescheiden koor geplaatst. Het oude orgel aan de torenzijde is daarna afgebroken en het orgelbalkon werd aangepast voor een zitgaanderij met 80 zitplaatsen. Vanwege de groei van de gemeente was er behoefte aan extra stoelen, maar vergeet niet dat het koor toen volledig was afgesloten van de kerkzaal. Hoewel er van de gaanderij geen foto’s bewaard zijn gebleven, zullen oudere gemeenteleden zich deze situatie misschien nog herinneren. Het orgel uit 1931 heeft trouwens maar kort in de Domkerk gespeeld. Toen na de restauratie in de jaren ’50 de zitgaanderij definitief verviel werd dit orgel nog wel voor enkele jaren van de koormuur naar de torenzijde verplaatst, maar reeds in 1969 moest het plaatsmaken voor het huidige fraaie orgel van Zwitserse makelij. Enkele weken geleden is de beschermende folie om het orgel verwijderd en bleek het de verbouwing goed doorstaan te hebben. De muziek klinkt weer als vanouds door de kerk, alsof er niets gebeurd is.
College van Kerkrentmeesters
 
Herinrichting Domkerk
(33) 19 juni 2022
Tijdens de herinrichting van de kerkzaal heeft de consistoriekamer dienst gedaan als tijdelijke opslagplek voor kwetsbare voorwerpen uit het interieur. Onder andere het koperen doopvont dat aan de kansel is bevestigd. Het doopvont is net als de kansel van grote historische waarde en dateert uit 1659. Nadat een grote brand in 1572 de kerk had verwoest, kreeg het kerkbestuur bij de her-ingebruikname ruim tachtig jaar later dit fraaie doopvont aangeboden. Blijkens de inscriptie is het geschonken door Ari Cornelisz. van Oltshooren, maar het is niet bekend wat nu zijn relatie met de Lierse kerk is  geweest. Inmiddels hangt het doopvont weer netjes in de originele houder.
De huidige consistorie en de daar onder gelegen verwarmingskelder zijn in 1955 volledig nieuw opgetrokken. Daarvoor stond op die locatie een gebouwtje dat bijna letterlijk tegen de kerk was aangeplakt en waarin zich een kleine kamer bevond en een ketelhuis met een op kolen gestookte kachel. Nadat alles was afgebroken is er een onderheide kelder gemaakt waar de olieketel kwam te staan. Recht daarboven en via een trapje bereikbaar, ontstond de huidige consistoriekamer. Aan de zijde van de pastorie was er toen nog een extra buitendeur met trap zodat de dominee via de tuin de consistorie kon betreden. Dat is later weer verwijderd. De oliestook heeft ook niet zo lang geduurd. Na de komst van het veel schonere aardgas werd de kerk daar al snel op aangesloten. Nu zijn we bijna vijftig jaar verder en opnieuw doet een nieuwe energiebron zijn intrede. Zonnepanelen in combinatie met een elektrische warmtepomp zullen voor een groot deel de kerk gaan verwarmen. De gasgestookte ketel blijft nog even in functie maar die zal met de huidige tarieven z’n langste tijd ook wel gehad hebben. Stralingswarmte via infraroodpanelen zouden op termijn een alternatief kunnen zijn om de kerkzaal op temperatuur te brengen.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (32) 12 juni 2022
De verlichting van de kerkzaal heeft door de eeuwen heen wel de nodige ontwikkelingen meegemaakt. Van oudsher zal de kerkzaal vooral met kaarslicht verlicht zijn geweest, maar later zien we ook kroonluchters met olielampen in de kerken verschijnen. De oudste foto’s van het interieur van de Domkerk dateren van rond 1900 en daar zijn een aantal van deze kroonluchters op te zien. Ze bestaan uit een grote ring met vijf gekrulde armen en aan elke krul een haak waar de olielamp aan hing. Het valt op dat de kroonluchters heel laag boven de kerkvloer hingen en niet eens boven de kansel uitkwamen. De koster kon zo heel eenvoudig de olielampen op de grond aansteken en met een stok ophangen.
Nadat De Lier in 1915 op het elektriciteitsnet werd aangesloten, kreeg de kerk uiteindelijk ook elektrische verlichting. Op een foto van voor de oorlog hangen er grote glazen lampenkappen aan de zoldering.
Bij de restauratie in de jaren ’50 zijn deze lampen definitief verdwenen. De Hervormde Vrouwenvereniging schonk de kerk toen een zevental zeer fraaie koperen kroonluchters die met lange pendels aan de hoge zoldering hangen. Enkele jaren geleden zijn vanwege energiebesparing alle bolletjes al vervangen door Ledlampen. Door alle herinrichtingswerkzaamheden waren de kroonluchters ook behoorlijk vuil geworden en een goede schoonmaakbeurt kon geen kwaad. Met behulp van touwen en een rolsteiger zijn de zware lampen voorzichtig naar beneden gehaald en later na het schoonmaken opnieuw aangesloten. Nu stralen ze weer als vanouds in het schitterende kerkinterieur.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (31) 4 juni 2022  
Op vrijdagavond 3 juni hebben we met vele betrokkenen rondom de herinrichting van de Domkerk, in een korte bijeenkomst stil gestaan bij het prachtige eindresultaat. Dankbaar dat zo velen een steentje hebben bijgedragen om het kerkgebouw aan te passen aan de eisen van de nieuwe tijd. Behoud van de historische sfeer en het karakter van het  kerkinterieur was een belangrijke voorwaarde en we mogen gerust stellen dat dit bijzonder goed gelukt is.
Na vijf maanden is er dus bijna een einde gekomen aan de herinrichtingswerkzaamheden. Het gaat in deze fase nog om een paar laatste onderdelen die de inrichting van de kerkzaal dan ook helemaal af moeten maken. Sommige vrijwilligers vieren momenteel een dik verdiende vakantie, maar er blijven gelukkig ook een paar mensen over om de werkzaamheden voort te zetten. Tegen de wanden van het koor worden nog een viertal akoestische panelen gemonteerd. De harde wanden zorgen daar voor een hinderlijke reflectie van het geluid wat weer ten koste gaat van de spraakverstaanbaarheid.
In het koor komt ook een rond vloerkleed te liggen met daarop een aantal in een kring opgestelde stoelen. Voor een laag podium bij de kansel maken we voorlopig gebruik van de bestaande voorzieningen. We willen hier eerst wat ervaring mee opdoen in combinatie met de nieuwe stoelenindeling rondom de kansel. In een latere fase kunnen we dan voor een definitieve uitvoering kiezen.
De oude gordijnen aan de zuidzijde van de kerkzaal hangen we niet meer terug en worden vervangen door lichte gordijnen met een fijne stof. Het is de bedoeling om alle gordijnen elektrisch te bedienen, wat voor de koster heel plezierig is. De definitieve aansluitingen van beeld en geluid vragen nog wel wat aandacht, maar daarna zal beaming en streaming vanuit de Domkerk ook weer mogelijk zijn. Al met al zijn we er bijna, maar net nog niet helemaal. 
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (30) 28 mei 2022
Tijdens de grote restauratie in de jaren ’50 is het huidige orgelbalkon gebouwd. De balkonconstructie wordt gedragen door twee stalen kolommen die op de onderheide betonfundering van de toren rusten. Het toenmalige orgel werd verplaatst van de koorzijde naar het nieuwe balkon aan de torenzijde. Op foto’s uit die periode is te zien dat het orgel via een wel zeer stijl trapje bereikbaar was. Na de vervanging van het orgel in 1969 werd er voor de organisten een nauwe spiltrap geplaatst. 
Deze spiltrap is inmiddels afgevoerd en een nieuwe houten trap is in het interieur opgenomen. Die bevindt zich achter de toiletunit en is vanuit de kerkzaal bijna niet te zien. De trap hebben we kunnen maken van de zittingen van de kerkbanken. Een trappenmaker heeft hem voor ons gemaakt en ter plekke in elkaar gezet. De trap heeft een dubbele leuning zodat de organisten veilig op en neer kunnen. Als laatste handeling zal de trap nog een paar keer met vernis behandeld worden. 
In een eerder artikel schreven we al iets over een ontploffing in het koor waarbij er een grote roetvervuiling was ontstaan. Dit gebeurde in 1962 tijdens het kosterschap van Andries Bongaards. Het koor was ernstig vervuild en Andries wilde alle muren en ramen schoonmaken met behulp van een lange ladder. Zijn zoon Sjaak, tien jaar oud, hielp hem om de ladder vast te houden. Op een gegeven moment is Sjaak ook de ladder opgeklommen en heeft hij voor de grap zijn naam in de met roet vervuilde ramen geschreven. Vanaf de grond onzichtbaar. Tot we onlangs met een rolsteiger alle ramen hebben gereinigd. Toen kwam deze naam alsnog tevoorschijn en bleken de letters voor altijd in het glas gebrand te zijn!
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (29) 21 mei 2022
Naast veel in het oog springende aanpassingen aan het interieur van de Domkerk zijn er ook onderdelen gewijzigd waar bezoekers zeer waarschijnlijk nietsvermoedend aan voorbij zullen gaan. Zo heeft het koorgedeelte van oudsher een hoger vloerpeil dan de kerkzaal. Naast de trapopgang naar de consistorie bevond zich een brede opstap naar het koor met een schuine houten oprit voor mindervaliden. De combinatie van opstap en oprit was niet echt gelukkig en zorgde daar vaak voor onveilige situaties. Komend vanuit de consistorie kwam je uit op een heel smal bordesje met gelijk een afstap. We hebben dit bordesje nu een flink stuk verbreed en de oprit voor mindervaliden naar de zijkant verplaatst. De houten opritplanken willen we vervangen door stalen opritelementen die steviger en veiliger in gebruik zijn.
De Adviesgroep Interieur had in haar plannen opgenomen om het herdenken van onze overleden gemeenteleden een vaste plek in de kerkzaal te geven. In de Domkerk was dit voorheen niet mogelijk. De kerkenraad heeft inmiddels besloten om een glazen herdenkingswand te plaatsen in het achterste deel van het koor, waarop we de namen van overledenen kunnen bevestigen. Er is gekozen voor het gebruik van houten kruisjes met vermelding van de namen en datum van geboorte en overlijden. In de Dorpskerk van Maasdijk is na de grote verbouwing ook een herdenkingswand geplaatst en de fraaie uitvoering daar heeft ons hierbij zeker geïnspireerd. De eikenhouten kruisjes willen we maken van de restanten van de kerkbanken en voorzien van een klein ophanghaakje.
Daarnaast komt er de mogelijkheid om een lichtje aan te steken: op zondag of op elk moment in de week als de kerk geopend is.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (28) 14 mei 2022
Voordat de tegelvloeren zijn aangebracht hebben we enkele weken de tijd gehad om al het leidingwerk in de vloer aan te leggen. Het centrale punt waar alle bedrading bij elkaar komt is het regiemeubel dat recht tegenover de kansel komt te staan. Vanaf dit punt wordt alle techniek van beeld en geluid aangestuurd. Zo gaan er kabels naar alle pilaren om de mogelijkheid te hebben op verschillende posities apparatuur aan te kunnen sluiten. Deze aansluitpunten zitten vlak boven de vloer en worden met een stootvrij kapje afgewerkt.
De koster was voorheen op zijn vaste positie achter de kansel te vinden. Naast hem stond een grote zwarte kast vol met schakel- en regeltechniek voor o.a. het geluid. Dit gaat veranderen. We hebben besloten om deze kast te verplaatsen naar het regiemeubel zodat de koster tijdens de dienst niet meer heen en weer hoeft te lopen om snel wat schakelingen om te zetten. Wel een ingrijpende operatie om alle bedrading onzichtbaar in de vloer weg te werken, maar we hadden nu één keer de kans om dit te doen.
Een ander punt van aandacht was het aanleggen van voldoende netwerkkabels in de kerkzaal om een vaste verbinding met internet te kunnen maken.
Zo is er ook een netwerkkabel naar de koffieunit getrokken. We houden er nu al rekening mee dat er tijdens muziek- of kooruitvoeringen in de pauze koffie of andere consumpties tegen betaling aangeboden worden. Ongetwijfeld zullen veel bezoekers tegenwoordig met PIN willen betalen, maar dan moet er wel een internetaansluiting aanwezig zijn. Ook hier geldt dat regeren vooruitzien is.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (27) 6 mei 2022
Alle bouwkundige werkzaamheden die vanaf januari in de kerk plaatsvonden, hebben een enorme hoeveelheid stof en vuil opgeleverd. Ondanks alle stofzuigers en regelmatig de deuren tegen elkaar open zetten, was dit onvermijdelijk. Belangrijke onderdelen zoals het orgel, de kansel en technische apparatuur waren van te voren ingepakt, maar of ze ook 100% stofvrij uit de plastic folie tevoorschijn komen zullen we binnenkort gaan zien.
Het schoonmaken van de kerkzaal wordt niet onderschat en vraagt een goede voorbereiding. Hou er rekening mee dat de kerk tot en met het houten gewelfplafond op veertien meter hoogte gereinigd moet worden. We hebben nog overwogen om het hoge werk door een schoonmaakbedrijf te laten doen, maar dat bleek om meerdere redenen niet haalbaar.
Er is nu een hoogwerker met een stalen werkbak gehuurd waarmee we veilig bij de nok van de kerk kunnen komen. Onze vrijwilligers zijn best wel op leeftijd en niet iedereen staat te trappelen om als een acrobaat in een bakje door de kerkzaal te zweven. Sommigen krijgen al hoogtevrees als ze op een krant staan!
Met rolsteigers worden de raampartijen en zijgevels gereinigd. Dat is nog een hele klus want er zijn veel ramen en heel veel randjes waar stof en vuil op ligt. In het koor zijn we begonnen en daar kwam bijna roet van de ramen af. Er blijkt echter dat daar in het verleden een ongelukje is geweest met een oliekachel waarbij toen een enorme hoeveelheid roet is vrijgekomen. Dit mogen we met recht een oud vuiltje noemen.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (26) 30 april 2022
Deze week is de elektrische schuifdeur geplaatst tussen de koffie- en toiletunit. Komend vanuit de toren ontstaat er zo een voorportaal waarmee we zoveel mogelijk koude trek vanuit de toren willen tegenhouden. De schuifdeur heeft twee vaste zijvleugels en twee schuivende deuren waarbij er een maximale doorgang ontstaat van anderhalve meter. De schuifdeuren zijn gemaakt van veiligheidsglas en hebben aan beide zijden een bewegingssensor.
Boven de schuifdeur zit standaard een stalen kap waarin de motor met de schuiftechniek is ingebouwd. Onze architect wilde graag dat we deze brede kap in het orgelplafond zouden wegwerken. Gauw gezegd, maar dat was nog niet zomaar gauw gedaan. We hebben er met elkaar goed over nagedacht of deze keuze het extra werk wel waard was, maar we kwamen toch unaniem tot de conclusie dat de architect helemaal gelijk had.
De plafondplanken zijn ter plekke gedemonteerd en boven het plafond is er voldoende inbouwruimte gecreëerd. Ook is ter plekke de elektra omgelegd zodat de kap van de schuifdeur bijna onzichtbaar is weggewerkt.
De Domkerk is nog in de traditionele oost/west richting gebouwd. De entree van de kerkzaal via de toren mogen we gerust overweldigend noemen. We komen binnen in de ontmoetingsruimte en lopen dan door naar het middengedeelte waar de vieringen plaatsvinden. En aan het eind in het koor vinden we de ruimte voor stilte, gebed en herdenken. Een prachtige symboliek in ere hersteld.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (25) 22 april 2022
De afwerking van de koffie unit vordert gestaag. De keukenkasten staan al enkele weken gemonteerd op de afwerkvloer. De deurtjes worden van MDF plaatmateriaal gemaakt en op kleur geschilderd. Het keukenblad is samengesteld uit de verlijmde planken van de kerkbanken. De zittingen zijn lang genoeg om dit blad in één stuk te kunnen maken en dat levert een prachtig eindresultaat op. Er komt in de koffie unit ook een spoelgedeelte met een kleine vaatwasser.
De binnenwanden willen we afwerken met een fraai glasvlies dat met vochtafstotende verf behandeld zal worden.
Voor de vloer is bewust gekozen om geen Belgisch hardsteen toe te passen, maar voor een dunnere hardgebakken vloertegel in een bijpassende kleur. Deze tegel heeft een soort antislip-laag en is onderhoudsvriendelijk.
Inmiddels zijn ook de toilet units voorzien van wandtegels tot 120 cm hoog. Daarboven willen we de wanden weer met glasvlies afwerken. De tegelwerkzaamheden zijn door één van onze vrijwilligers uitgevoerd: Klasse!
De plafonds van de units isoleren we eerst met glaswol en worden daarna met akoestisch materiaal afgewerkt. De keuze is gevallen op een houten lamellenplafond waarvoor we de oude planken van de kerkvloer gebruiken. Deze zijn eerst op breedte gezaagd en aan beide zijden geschaafd. Dit zorgt voor een bijzonder visueel effect waarmee we ook het geluid maximaal kunnen dempen. Leuk dat we het oude doorleefde materiaal van de kerkvloer op deze wijze kunnen hergebruiken.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (24) 15 april 2022
In de afgelopen weken zijn alle oude voegen tussen de hardstenen tegels verwijderd. Dit is een helse en stoffige klus geweest waar veel vrijwilligersuren aan zijn besteed. Met behulp van slijptollen, compressors en stofzuigers zijn de voegen meter voor meter schoon gemaakt. Was het nodig om die oude voegen te verwijderen? Een groot deel van het voegwerk dateerde nog uit 1958. Het probleem was dat de kwaliteit van die voegspecie nogal verschilde waardoor er veel gaten tussen de tegels waren ontstaan.
In de afgelopen jaren zijn er daarom al regelmatig voegen vervangen, maar de keuze voor een nieuwe voegspecie is niet altijd de juiste geweest.
Sommige stukken waren te zacht en in het koor was een deel van het voegwerk vervangen door een veel te harde specie. Daarom is er besloten om al het oude voegwerk nu te vervangen zodat de bestaande en de nieuwe hardsteen tegels zoveel mogelijk dezelfde uitstraling krijgen.
Na het opzetten van diverse proefmonsters heeft de Bouwcommissie gekozen voor een lichtgrijze voegspecie waarbij er een goed contrast ontstaat met het grijsblauwe Belgisch hardsteen. Na een eerste grove schoonmaakbeurt van de vloeren zijn we inmiddels volop bezig met het aanbrengen van de nieuwe voegen en daar gaat wel enige tijd over heen. Vergeet niet dat er ruim een kilometer voegen vervangen moeten worden!
Dit is nog steeds allemaal handwerk en vraagt wel de nodige vaardigheid. Na het voegen moeten de tegels weer goed gereinigd worden om te voorkomen dat er een cementsluier achter blijft.
We hopen met deze ingreep langdurig van het vloeronderhoud af te zijn.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (23)  10 april 2022
We krijgen nog wel eens vragen over de preekstoel. Blijft deze behouden of wordt hij misschien verplaatst naar een andere positie in de kerkzaal? Tijdens de bijeenkomsten van de Adviesgroep Interieur zijn deze vragen ook aan de orde geweest. Want op oude foto’s van begin 20e eeuw zou te zien zijn dat de preekstoel toen aan een pilaar aan de noordgevel was bevestigd. Maar dat bleek gezichtsbedrog omdat het orgel als referentiepunt in die periode tegen de muur van het koor stond.
Onderzoek leerde ons al snel dat de preekstoel het belangrijkste historische onderdeel van het kerkinterieur is en dat verplaatsen naar een andere positie niet op goedkeuring van de Monumentencommissie kon rekenen. Met dit standpunt moesten we rekening houden en daarmee was deze discussie gesloten. 
De huidige preekstoel dateert uit 1659. Toen de herbouw van de kerk bijna was afgerond, wilde het kerkbestuur ook de preekstoel weer terug. Zij bezochten een aantal kerken in de regio om inspiratie op te doen. Uiteindelijk ging de voorkeur uit naar een preekstoel met dezelfde afmetingen als die in de Nieuwe Kerk in Delft. Een schrijnwerker kreeg opdracht om het model en de afmeting van de kansel in Delft na te bouwen voor de Lierse kerk.
Toen er aan het eind van de vorige eeuw enkele planken van de preekstoel moesten worden vervangen, trof men een kogel in het hout aan. Kennelijk had men vroeger een boom gebruikt  waarop was geschoten. Het lijkt niet waarschijnlijk dat iemand vanuit de kerkzaal het op de dominee gemunt had!
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (22) 3 april 2022
De gemeente Westland heeft op 3 maart j.l. de omgevingsvergunning afgegeven voor de activiteiten die in de Domkerk plaatsvinden. Omdat er aan de buitenzijde van de kerk geen wijzigingen worden aangebracht, kon de aanvraag beperkt blijven tot enkele inpandige aanpassingen. Deze aanpassingen tasten het beschermde monument niet aan, waarbij de koffie- en toiletunit ook bewust vrij van de torenconstructie zijn gehouden.
Het advies van de Monumentencommissie is bij de beoordeling van de aanvraag van groot belang geweest. Zij had zich al eerder positief over de herinrichtingsplannen uitgesproken en de gemeente neemt dit advies bijna altijd over. ‘De herinrichtingsactiviteit is niet in strijd met de bij het bestemmingsplan gegeven voorschriften. Op deze gronden kan de omgevingsvergunning worden verleend’.
Wij zijn er blij mee dat dit verplichte onderdeel, behorend bij een Rijksmonument, ook formeel geregeld is.
Het CvK heeft parallel aan de aanvraag omgevingsvergunning ook een verzoek bij de gemeente Westland gedaan voor een bijdrage in de kosten voor de herinrichting. De gemeente heeft namelijk van het Rijk financiële middelen beschikbaar gekregen om een lokale Kerkenvisie voor alle kernen in Westland op te stellen. Wij hebben met het werk van de Adviesgroep Interieur al een belangrijk deel van deze Kerkenvisie voor De Lier ingevuld. Om die reden hopen we nu uit dit potje ook een bijdrage te mogen ontvangen.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (21) 27 maart 2022
In de afgelopen weken is er vanuit de media nogal wat belangstelling getoond voor de werkzaamheden in de Lierse Domkerk. Als eerste stond er een camerateam van de WOS op de stoep. Zij hebben met een aantal vrijwilligers gesproken en beelden van het nieuwe vloertegelwerk gemaakt. Met name was er veel waardering voor het feit dat deze grote klus met allemaal vrijwilligers wordt uitgevoerd. Leuk dat er vanuit de regio aandacht is voor ons werk.
Kort daarna werd er door een journalist van de Telegraaf gebeld met de vraag of zij ook een foto met een artikeltje over het vrijwilligerswerk in de Domkerk mochten maken. Daar hebben we graag aan meegewerkt. Zij waren toch wel onder de indruk van de inzet onze vrijwilligers, maar ook dat we allemaal niet meer de jongsten zijn! Het is voor een 70-plusser best zwaar werk.
Drie maanden klussen in de kerk is de vrijwilligers fysiek ook niet in de koude kleren gaan zitten. Het vaak pittige werk kost toch wel de nodige energie en de mannen geven aan dat ze veel meer zijn gaan eten. Het meegenomen zakje brood voor bij de koffie wordt steeds voller. Iemand anders was inmiddels al twee kilo afgevallen en weer een ander had een opmerking gekregen dat er bijna geen billen meer in zijn broek zaten!
Gelukkig komen gemeenteleden ons af en toe ondersteunen met een appeltaart, gebak of een verse cake. Daarmee houden we het moreel hoog en … goed voorbeeld doet goed volgen.
College van Kerkrentmeesters

Kijkdag op 9 april
Na de druk bezochte kijkdag in februari willen we u allen opnieuw in de gelegenheid stellen om de voortgang van de werkzaamheden in de Domkerk met eigen ogen te komen bekijken. Er is inmiddels door de vrijwilligers heel veel werk verzet en dat willen we graag met onze gemeenteleden delen. Op zaterdag 9 april is iedereen welkom van 10.00 tot 11.30 uur en wij zorgen weer voor koffie met wat lekkers. Wij hopen opnieuw op een grote belangstelling.

Herinrichting Domkerk (20) 20 maart 2022
Nadat de cement/zand dekvloer was uitgehard is vorige week begonnen met het aanbrengen van de nieuwe tegels van Belgisch hardsteen. Deze partij bestaat uit twee verschillende afmetingen. Het grootste deel is 80 x 60 cm en een kleiner deel 40 x 60 cm. Hiermee hebben we wat meer speelruimte om bij de verdeling van de vloertegels zo voordelig mogelijk uit te komen. De betonvloer die in de jaren ’50 in de hele kerkzaal is aangebracht, is toen voorzien van diverse dilatatievoegen. Deze voegen bevinden zich tussen de pilaren en lopen dwars door de grote vakken heen. Ze zijn bedoeld om de werking van de ondergrond op te kunnen vangen. Bij het verdelen van de tegels moeten we daar wel rekening mee houden.
Omdat de nieuwe hardsteen vloertegels van gelijke dikte zijn, kunnen deze verlijmd worden. De grote tegels wegen ruim 25 kilo per stuk en worden met twee man in de lijm gelegd. We proberen om het tegelpatroon zoveel mogelijk aan te laten sluiten op het bestaande werk. Maar vanwege de grote verschillen in afmetingen van de oude hardsteen tegels vraagt het nu wel veel creativiteit om er een samenhangend geheel van te maken.
Maar er zijn ook delen in de kerkzaal waar de oorspronkelijke hardsteen tegels weer teruggeplaatst worden. Deze tegels zijn te ongelijk van dikte om te lijmen en worden door de vrijwilligers op ouderwetse wijze handmatig in de mortelspecie geklopt. Vaak moeten we deze dikke tegels  eerst nog met een slijptol op de juiste maat zagen. Nog echt ambachtelijk werk! College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (19) 13 maart 2022
Vorige week zijn de vakken waar voorheen de banken hebben gestaan, voorzien van een nieuwe afwerkvloer van cement/zand specie. Vroeger moest deze specie handmatig met een molentje gemengd worden, maar dat is al weer vele jaren verleden tijd. Een grote vrachtwagen met gescheiden opslagruimte voor het zand en de cement, mengt de specie nu zelf en pompt het via lange slangen in de kerkzaal. Het smeren van de afwerkvloeren blijft een vak apart en je moet er een goede rug voor hebben.
Om de cement/zand dekvloer extra te verstevigen zijn er bij het mengen in de wagen dunne kunststof vezeltjes toegevoegd. Deze vederlichte vezeltjes hebben een grote treksterkte en zorgen voor bewapening van de dekvloer. Het gebruik ervan wordt aanbevolen, zeker in combinatie met vloerverwarming.
De dekvloer is ongeveer 27 mm lager afgesmeerd dan de aansluitende kerkvloer zodat er voldoende hoogte overblijft om de harsteen tegels te kunnen verlijmen. Bij het nameten van het bestaande vloerpeil in de kerkzaal zijn we erachter gekomen dat de oude hardsteen vloer niet helemaal zuiver waterpas ligt. De vloer ligt aan de torenzijde wel 4 cm hoger dan aan de koorzijde. Maar omdat het verloop heel geleidelijk gaat, valt dat in zo’n grote ruimte niet op. Bij het aanhelen van de vloertegels zullen we met deze hoogteverschillen goed rekening moeten houden. College van Kerkrentmeesters

Aanpassing Interieur Vredekerk
We concentreren ons al enkele maanden op de herinrichting van de Domkerk, maar wij denken ook al aan de aanpassing van de Vredekerk. Akoestisch onderzoek heeft ons geleerd dat de nis op het podium voor storende geluidseffecten kan zorgen. De kerk is nu elke week weer wat voller, een mooie gelegenheid om een test uit te voeren voor wat betreft de akoestiek en de spraakverstaanbaarheid. Het plan is om in eerste instantie in de nis op het podium een scherm te plaatsen van absorberend materiaal en te kijken wat het effect hiervan is op het geluid. Dit scherm is uiteraard tijdelijk, zodat we straks gemakkelijker kunnen kiezen voor een definitieve oplossing. We hopen op een meetbaar resultaat zodat we zeker weten op de goede weg te zijn. De Bouwcommissie Vredekerk.

Herinrichting Domkerk (18) 6 maart 2022
Bij het voorgaan in een kerkdienst was de predikant in het verleden volledig aangewezen op zijn stemvolume als hij voor zijn toehoorders in alle hoeken van de kerk verstaanbaar wilde zijn. De eerste geluidsinstallaties in kerkgebouwen dateren van de jaren dertig van de vorige eeuw. Op oude foto’s van het kerkinterieur van voor de oorlog is een microfoon op de kansel te zien en op het klankbord staat een speaker opgesteld.
Tijdens de restauratie van de kerk in de jaren ’50 werd er in de nieuwste snufjes op geluidgebied geïnvesteerd. In elke bank aan de linker- en rechterzijde van de preekstoel werden oortelefoons gemonteerd. Die hingen aan een haakje tegen de ervoor staande bank. Kerkbezoekers met gehoorklachten konden via deze telefoon de dominee goed verstaan. Bij het verwijderen van de houten vloeren vonden we de bedrading bij elke bank terug die via mantelbuizen in de betonvloer naar een centraal punt liep.
Toen er later een ringleiding in de kerk is aangebracht, verdwenen de oortelefoons. Maar de ringleiding was slechts in het vak met banken aan de koorzijde aanwezig en slechthorenden moesten altijd in dat gedeelte plaats nemen om het geluidssignaal op te kunnen vangen. Dit gedeelte ringleiding in de vloer is nu vervangen en uitgebreid tot bijna de gehele kerkzaal. Voor slechthorenden zal dit een grote verbetering zijn.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (17) 26 februari 2022
Een belangrijk punt bij de herinrichting van de kerkgebouwen is aandacht voor duurzaamheid. De energietransitie die op dit moment vanwege de hoge energieprijzen in een stroomversnelling zit, gaat ook ons als kerkgemeenschap niet voorbij. We zullen ons tot het uiterste moeten inspannen om het verbruik van gas en elektriciteit te beperken en de gebouwen zo slim en duurzaam mogelijk te verwarmen.
Het maken van de goede keuzes is juist in deze fase van herinrichting van groot belang en daarom laten we ons adviseren door een deskundige op verwarmings- en energietechnisch gebied. Hij heeft alle gegevens van de bestaande heteluchtverwarming doorgerekend en aangegeven waar we verbeteringen en aanvullende verwarming in de kerkzaal kunnen aanbrengen. Zo willen we gebruik gaan maken van vloerverwarming in de vakken waar de houten banken hebben gestaan. Niet voor hoofdverwarming van de kerk, maar om het comfort op zithoogte te verhogen. Een stenen vloer waar de kou van af is, voelt altijd plezieriger aan.
Daarnaast willen we de temperatuur met behulp van stralingswarmte op een aantal plekken kunnen verhogen. Een interessante techniek die het mogelijk maakt om bijvoorbeeld bij gebedsdiensten in het koor het verblijf tijdelijk wat aangenamer te maken, zonder dat de hete luchtverwarming  eerst de hele kerkzaal moet opwarmen. Ook hier geldt het oeroude principe dat de kosten voor de baat uit gaan.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (16) 19 februari 2022
Vorige week zijn we begonnen met het aanleggen van de vloerverwarming in de vakken waar voorheen de houten banken stonden. Er is eerst een isolerende folie en een bouwstaalmat op de betonvloer geplaatst waarop de vloerverwarmingsslangen bevestigd zijn. In totaal zal er ongeveer 160 m2 vloer verwarmd worden, verdeeld over een flink aantal aparte groepen. Er komen twee losse verdeelsetjes in de kerk te staan en die plaatsen we in de nissen van de noordgevel. Deze setjes worden afgetimmerd en zullen vanuit de kerkzaal niet zichtbaar zijn.
De aanvoer- en retourleiding van het warme water komen vanuit de CV-kelder. Nu is er geen kruipruimte onder de betonvloer aanwezig, dus we moeten enkele hardsteen tegels weghalen om de verbinding tussen de kerkzaal en de kelder te kunnen maken. Voor de vrijwilligers een intensieve klus om deze geïsoleerde leidingen onzichtbaar in de vloer weg te werken.
Omdat de vloer aan de torenzijde nu toch open ligt, maken we van de gelegenheid gebruik om de aangrenzende koffieunit ook op de vloerverwarming aan te sluiten. Het kan aan de torenzijde best fris zijn en zo wordt het gebruik van de koffieruimte een stuk comfortabeler.
In deze fase moeten we ervoor zorgen dat het leidingwerk zoveel mogelijk in de vloer wordt weggewerkt en dat we niets vergeten. Definitieve keuzes voor een elektrische warmtepomp en zonnepanelen zullen we op een later moment moeten maken, maar het is nu wel zaak om daar met het leidingwerk volop rekening mee te houden. De eerste stappen naar de verduurzaming van onze kerkgebouwen zijn gezet.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (15) 12-02-2022
Voordat we de houten planken van de kerkbanken kunnen gebruiken voor de afwerking van het interieur, moeten er van te voren nog verschillende machinale bewerkingen plaatsvinden. Eerst wordt de vernislaag eraf geschaafd en krijgen de planken allemaal een gelijke diktemaat van 18 mm. We proberen ook om de planken in de breedte zoveel mogelijk op vaste maten te zagen. De eiken delen worden op een witte multiplex achtergrond gemonteerd en krijgen onderling een klein kiertje van circa 8 mm.
Om te voorkomen dat de mooie lichte kleur van de geschaafde planken door invloed van het zonlicht toch weer gaat verkleuren, worden alle delen behandeld met een speciale olie. In deze olie is een witte pigment verwerkt die de verkleuring tegengaat, maar die de planken gelijk een warme eindkleur geeft. Het is de bedoeling om het schilderwerk in de opslagruimte bij Leo Paauwe aan de Noordlierweg uit te voeren en niet in de stoffige kerkzaal.
Inmiddels staan alle houten wanden op de juiste plek en is de balklaag gemonteerd. De bovenzijde van de koffie- en toiletunit wordt afgewerkt met een eenvoudige multiplex, maar daar gaan we in de praktijk nooit meer iets van zien, hooguit de organist. Het bereiken van ‘het hoogste punt’ is in de bouw altijd een feestelijk moment. Deze week hebben we dat met alle vrijwilligers in de kerk gevierd onder het genot van de nodige versnaperingen. Een leuk moment om in deze drukke tijd met elkaar ook een stukje ontspanning te delen en zeker goed voor de moraal. Heel veel dank aan een ieder voor de geweldige inzet tot nu toe! College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (14) 05-02-2022
Voor de bouwkundige begeleiding en uitvoering van de koffie- en toiletunit maken we gebruik van de diensten van Arend van der Stok Timmerwerken. Samen met een aantal vrijwilligers wordt er volop gewerkt aan het samenstellen van de houten wanden. De wanden worden prefab in de kerkzaal in elkaar gezet en later op de juiste positie en hoogte geplaatst. In totaal zijn de wanden 270 cm hoog waarmee ze 20 cm onder het orgelplafond blijven. Zo blijft er visueel voldoende ruimte tussen beide onderdelen aanwezig.
Voordat de houten wanden aan beide zijden worden gesloten, moeten eerst alle installatieleidingen zijn aangebracht. In de toiletunit gaat het vooral om het aanleggen van waterleiding en riolering, maar ook de nodige bekabeling voor elektra kan netjes weggewerkt worden.
Voor de koffieunit geldt eigenlijk hetzelfde, al houden we daar rekening met extra electrische apparatuur met een eigen groep in de meterkast. Dan moeten we o.a. denken aan een koffieapparaat, een kleine vaatwasser en een boilertje voor warm water.
Voor de afwerking van de units aan de buitenzijde gebruiken we de geschaafde planken van de kerkbanken. De detaillering hiervan vraagt toch wel veel aandacht, omdat we de planken rondom willen laten doorlopen. Zo moet de sluitnaad van de deuren precies in het lattenpatroon wegvallen, maar ook het uitgifteluik van de koffieunit zal in gesloten positie zo onopvallend mogelijk in de gevel opgenomen worden. Een zeer nauwkeurig werkje waarbij we gelukkig op het vakmanschap van Arend kunnen rekenen. College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (13) 28-01-2022
Nadat de Monumentencommissie van Westland op 20 januari positief heeft gereageerd op de ingediende interieurschetsen, ligt voor ons nu de weg vrij om ook met de bouwkundige voorbereidingen te starten. We zijn blij met deze reactie van de commissie en de waarderende woorden voor het ontwerp waarbij maximaal rekening is gehouden met behoud van sfeer en identiteit.
In de afgelopen week zijn we begonnen met het verwijderen van een aantal harstenen tegels op de locatie waar de koffie- en toiletunit komen. De vrijkomende tegels worden eerst gemerkt en elders in de kerkzaal opgeslagen. Sommige hardsteen tegels zijn wel 10 cm dik en wegen ruim 100 kilo per stuk! Er wordt heel wat spierkracht van de vrijwilligers gevraagd.
Onder de tegelvloer ligt een vlakke betonvloer waar we nu dankbaar gebruik van kunnen maken. De houten wanden van de interieurunits bouwen we vanaf deze betonvloer op zodat we op een later moment de hardsteen tegels netjes tegen de wanden kunnen aansluiten. Maar voordat het zover is moet eerst al het leidingwerk, de riolering en vloerverwarming aangelegd zijn.
De archeologe van de Monumentencommissie heeft speciaal aandacht gevraagd voor de archeologische waarde van het zandpakket onder de betonvloer. Bij graafwerkzaamheden t.b.v. de riolering moeten we dit scherp in de gaten houden. Daar werken we graag aan mee, maar de kans dat er na de grote restauratie in de jaren ’50 rondom de toren nog grafresten gevonden worden, lijkt niet groot.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (12) 21-01-2022
Kortgeleden heeft Simon Hanemaaijer van RoosRos architecten de aangepaste interieurschetsen met de bouwcommissie besproken. Hij heeft aan de torenzijde een koffie-unit ontworpen en een losse unit waarin o.a. een mindervalidentoilet is opgenomen. Tussen deze twee units is drie meter ruimte gehouden voor de verbinding met de torenentree. Het is de bedoeling om de sfeervolle entree via de toren weer in ere te herstellen. Tussen de koffie- en toiletunit willen we een glazen schuifdeur plaatsen waarmee er een tochtsluis ontstaat en de koude trek in de kerkzaal zoveel mogelijk beperkt zal worden.
Het ontwerp gaat uit van units die vrij staan van de torenmuur en afgewerkt worden met verticaal gemonteerde eiken planken, afkomstig van de houten banken. De hoeken van de units krijgen een ronde afwerking zodat deze perfect combineren met de ronde gemetselde pilaren. De wanden worden samengesteld uit houten regels met een multiplex plaat aan beide zijden. Omdat we straks in de kerkzaal liever geen geluiden uit deze ruimtes willen horen, zal de akoestische isolatie veel aandacht vragen.
Het orgel is altijd bereikbaar geweest via een smalle en onvriendelijke spiltrap. Het realiseren van de toiletunit heeft tot gevolg dat deze trap op de oude positie komt te vervallen. De nieuwe orgeltoegang wordt achter de toiletunit gemaakt en het is de bedoeling om deze steektrap in zijn geheel samen te stellen uit de zittingen van de houten banken.
College van Kerkrentmeesters

Kijkdag op 5 februari
Regelmatig lopen er doordeweeks mensen de Domkerk binnen om een kijkje te nemen naar de voortgang van de werkzaamheden. Nu de banken zijn verwijderd is men meestal erg verrast over de enorme ruimte die is ontstaan.
De Bouwcommissie stelt het zeker op prijs als gemeenteleden belangstelling tonen voor de herinrichting en het vele werk van onze vrijwilligers. Daarom organiseren we op zaterdag 5 februari een Kijkdag van 10.00 tot 11.30 uur.
Onder het genot van een bak koffie willen we u de plannen graag laten zien.
Bouwcommissie Domkerk

Herinrichting Domkerk (11) 16-01-2021
De eerste twee weken hebben volop in het teken gestaan van het demonteren van de lange  kerkbanken. We hebben in eerste instantie alle planken in de kerk opgeslagen en gesorteerd op lengte. De banken zijn bij de fabricage gevernist en waarschijnlijk later door de koster nog een keer in de boenwas gezet. Als proef zijn een paar planken geschaafd om deze vernis- en waslaag te verwijderen en het resultaat is prachtig. De oorspronkelijke lichte blank eiken kleur komt dan weer terug en het is de bedoeling om die kleur voor het nieuwe  interieur toe te passen. In de afgelopen week zijn we begonnen met het machinaal schaven van alle eiken planken die bij het interieur hergebruikt gaan worden.
De kerkbanken die we voorlopig behouden of later aan belangstellenden gaan verkopen zijn tijdelijk opgeslagen in de schuur bij de familie Varekamp aan de Veilingweg. Daar hebben we de gelegenheid om sommige banken in te korten en te voorzien van een origineel front. Het demonteren van de banken is een bijzondere klus geweest die veel inzet en aandacht van de vrijwilligers heeft gevraagd. Er zijn wel duizenden spijkers en schroeven uit het hout verwijderd, van klein tot groot.
De eiken banken zijn in 1958 gemaakt door de firma De Graaf en Boon uit Enkhuizen. We zijn er bij het demonteren nogmaals achter gekomen dat de banken zeer vakkundig in elkaar zijn gezet. Dat is een knap staaltje vakmanschap geweest. Bij toeval vonden we op de achterkant van een plank de naam van een timmerman die in juni 1958 aan de banken gewerkt heeft. Deze Jacob Messchaert was op 28 oktober 1925 in Bovenkarspel geboren. Eén van de vrijwilligers is het gelukt om de contactgegevens van de familie te vinden en wie weet levert dit nog iets op of zijn er nog foto’s uit die periode bewaard gebleven. College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (10) 09-01-2022
De kop is eraf. Vorige week is de Domkerk voor enkele maanden in bezit genomen door een grote groep vrijwilligers en bouwvakkers. De eerste werkzaamheden waren het beschermen en veilig stellen van kostbare voorwerpen en andere kwetsbare onderdelen uit de kerkzaal. Het orgel is door een medewerker van de orgelbouwer volledig ingepakt, maar ook de preekstoel, geluidsboxen en technische apparatuur is beschermd tegen vuil en stof. Verder zijn de liturgische objecten en alle losse liedboeken en bijbels voorlopig elders opgeslagen.
De lange gordijnen zijn ook tijdelijk verwijderd om te voorkomen dat ze vol stof gaan zitten. Met behulp van een lange ladder konden we er goed bij. In de komende tijd krijgen de gordijnen een goede schoonmaakbeurt.
Een aantal banken willen we behouden en later langs de gevels plaatsen als onderdeel van koffiezitjes. Voor de mensen die graag een origineel kerkbank(je) willen aanschaffen, worden een aantal banken in reserve gehouden. Maar het grootste deel van de lange banken is inmiddels door de vrijwilligers gedemonteerd waarbij de vrijkomende blank eiken planken een tweede leven krijgen in de afwerking van het interieur. Goed voor de herkenning en behoud van sfeer.
College van Kerkrentemeesters

Herinrichting  Domkerk (9) 02-01-2022:
Eerder hebben we al iets geschreven over het akoestische rapport van de Vredekerk, maar voor de Domkerk is er ook een uitvoerige rapportage samengesteld. Het GeluidBuro heeft eerst een nulmeting uitgevoerd waarbij de akoestiek van de huidige kerkzaal als bijzonder fraai wordt ervaren voor orgelspel en klassieke muziek. Voor het gebruik van versterkte muziek- en spraakoverdracht zijn verbeteringen gewenst. Dat geldt ook voor de spraakverstaanbaarheid in delen van de kerkzaal.
In de Domkerk is veel minder sprake van hinderlijke reflecties omdat de ronde pilaren en buitengevels wat scheef en uit het lood staan. Akoestisch gezien dus een voordeel. De geluidsgolven buigen zo makkelijker alle richtingen van de kerkzaal op. Toch zullen we op een paar plaatsen absorberende panelen op spraakhoogte moeten aanbrengen. In de kerkzaal gaat het met name om een vijftal gebogen nissen aan de noordzijde.
In de koorruimte is wel sprake van meer hinderlijke reflectie, waarbij de spraakverstaanbaarheid duidelijk onvoldoende is. Enkele akoestische panelen tegen de wanden en een groot vloerkleed zullen voor de nodige demping zorgen. Het rapport vermeldt nog een leuk detail: de inhoud van de kerkzaal is ruim 6.800 m3.
College van Kerkrentmeesters

Bericht van de bouwcommissie Domkerk 18-12-2021:
Stoelen voor het nieuwe interieur

Misschien heeft u ze al in het koor van de Domkerk zien staan, 7 stoelen waarvan er één uitgekozen zal worden om in het vernieuwde interieur van de kerken de plaats van oude banken en stoelen in te nemen.
De mogelijkheid om even rustig te zitten op de stoelen en het enquête formulier in te vullen is er elke zondag na de dienst. Maar een extra mogelijkheid is er vrijdagmiddag  24 december, de Domkerk is dan open van 13.00 – 15.00 uur, wij verwelkomen u graag. Natuurlijk zijn we benieuwd aan welke stoel u de voorkeur geeft!
Kussens
Na 2 januari 2022 gaan de deuren van de Domkerk tijdelijk dicht i.v.m. de verbouwing,
Wilt u voor die tijd uw kussen, liedboek en andere persoonlijke eigendommen mee naar huis nemen?
Vrijwilligers
Er zijn al een aantal vrijwilligers die zich hebben aangemeld  om te helpen bij de werkzaamheden  voor de herinrichting van de Domkerk, maar we hebben er wel meer nodig!
De werkzaamheden starten op 3 januari 2022 en duren wel een kleine 4 maanden.
Dit zijn allerlei werkzaamheden:
  • het verwijderen en demonteren van de banken
  • houten vloeren slopen 
  • opperen bij het leggen van de nieuwe hardstenen vloer
  • schilderen  e.d. tot op het laatst
  • natuurlijk ook schoonmaken.
Iedereen die één of meer dagdelen per week wil helpen is van harte welkom en kunnen we goed gebruiken.
Aanmelden graag  bij Pleun Poot via pootpfam@outlook.com of 06-46155849
Opslagruimte
Bij de start de herinrichting van de Domkerk worden alle banken al direct verwijderd in de eerste week van januari. Daarna kan dan het slopen van de houten vloer beginnen en alle andere werkzaamheden aan  de vloer. Om werkruimte te houden is het noodzakelijk dat de banken tijdelijk elders worden opgeslagen. In deze tijdelijke opslag wordt ook een deel van de oude banken gedemonteerd en zal het vrijkomende eiken hout voor een groot deel worden hergebruikt in de kerk.
Voor de opslag en het demonteren is ca 150 m2 vloeroppervlak nodig voor ongeveer 3 maanden!
De bouwcommissie heeft echt dringend behoefte aan deze ruimte en als u er één beschikbaar heeft of weet, dan kunt u  06-46155849 bellen.
Vriendelijke groet, Bouwcommissie Domkerk

Herinrichting Domkerk (8) 17 december 2021
Het is deze week precies 63 jaar geleden dat de grote restauratie van de Domkerk werd voltooid. Met een feestelijke bijeenkomst, gevolgd door een korte openingsdienst op dinsdag 23 december 1958 werd de kerk vlak voor Kerstmis weer in gebruik genomen. Jarenlang was het kerkterrein een grote bouwplaats geweest en hadden tientallen bouwvakkers het gebouw van onder tot boven en van links tot rechts heel grondig onder handen genomen. Op 15 november 1954 was met de restauratie van de toren gestart en in het andere jaar was men ook met het herstel van de kerk begonnen. Ondanks een grondige inspectie vooraf, bleek de bouwkundige staat het kerkgebouw slechter dan verwacht. Een herdenkingssteen in de kerk herinnert ons nog aan deze periode. Dominee Brouwer wees in de korte openingsdienst op het rijke bezit van het kerkgebouw, maar ‘… Hoe mooi het gebouw ook is, het maakt ons niet zalig, maar het helpt wel om steeds de weg tot God te vinden, die ons leven voor eeuwig zal behouden’. Vervangende ruimte voor de kerkdiensten werd gedurende de renovatieperiode gevonden in het kort daarvoor geopende verenigingsgebouw De Rank. Van de generatie die tussen ’54 en ’58 geboren is, hebben velen als bijzondere herinnering dat zij ook in De Rank zijn gedoopt.  College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (7) 10 december 2021
Zodra de herinrichting van de kerkzaal gaat starten, is het inpakken van het orgel een van de eerste werkzaamheden. Het orgel moet beschermd worden tegen stof dat bij de bouwactiviteiten vrijkomt. Het is de bedoeling om met een folie de orgelkast rondom in te pakken. Een hoogwerker is wel nodig om veilig bij de hoogste orgelpijpen te kunnen komen. Het huidige orgel dateert uit 1969. De kerkvoogden hebben toen een orgelcommissie ingesteld die onder leiding stond van C. Keijzer, voorzitter en D. Kühne, secretaris. Zij kozen uiteindelijk voor dit orgel van Zwitserse makelij.
Hoewel er al in de Middeleeuwen orgels in kerken stonden, kwam in De Lier het onderwerp orgel pas in 1864 voor het eerst ter sprake. De notabelen gingen in eerste instantie voor een serafijnorgel, een klein huisorgeltje, om te zien of begeleiding van de zang aan de verwachtingen voldeed. Er werd onder de gemeenteleden een circulaire verspreid met het verzoek om bij te dragen aan het nieuwe orgel. De opbrengst van deze actie was zo bedroevend laag dat het resultaat uit schaamte verzegeld in een kluis werd opgeborgen.
Na veel discussie of een orgel wel nodig was en vooral dankzij giften van buiten De Lier werd in 1870 het eerste pijporgel in de Domkerk alsnog in gebruik genomen. 
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Vredekerk (2) 5 december 2021
De bouwcommissie Vredekerk is inmiddels al een keer bij elkaar gekomen en bestaat uit: Arie Stolk – voorzitter, Harry van der Meer, Herma van Venetiën, Elly Pronk en Siem van den Berg.
Enkele weken geleden heeft het GeluidBuro, een akoestisch ingenieursbureau uit Haarlem, een uitgebreid onderzoek gepresenteerd naar de akoestische eigenschappen van beide kerkgebouwen. Deze rapportages bevatten veel technische en akoestische informatie die voor een gemiddelde lezer niet makkelijk te begrijpen is. Maar met wat hulp van derden zijn we er goed uitgekomen en inmiddels zijn de conclusies helder.
De deskundige van het GeluidBuro heeft eerst een zuivere nulmeting verricht waaruit o.a. naar voren kwam dat de nagalmtijd in de Vredekerk te lang is en dat er sprake is van te veel weerkaatsing van geluid in de kerkzaal. Voor de spraakverstaanbaarheid is dit niet gunstig. Om de nagalmtijd terug te brengen tot de streefwaarden moet er meer geluidsabsorberend oppervlak aangebracht worden. Vloerbedekking en deels gestoffeerde stoelen dragen hier aan bij, maar dat is niet voldoende. Op sommige wanden zullen akoestische materialen gemonteerd worden om het gewenste eindresultaat te bereiken. Deze aanpassingen vinden plaats tijdens de herinrichting medio volgend jaar.
Vooruitlopend hierop zal zo spoedig mogelijk de ronde nis achter het liturgisch centrum voorzien worden van een speciale akoestische pleister. Geluiden vanuit de kerkzaal komen nu in deze harde nis bijeen en weerkaatsen als een brandpunt terug naar het liturgisch centrum. Dit zorgt voor veel hinderlijke verstoring bij de microfoons op het spreekgedeelte. 
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (6) 2 december 2021
Voor het schetsen en uittekenen van de koffie- en toiletunit heeft het CvK een opdracht verstrekt aan Simon Hanemaaijer, werkzaam bij RoosRos Architecten uit Oud Beijerland. Simon woont in Maasland, maar heeft zowel van vaders- als moederskant Lierse wortels. Hij heeft enkele jaren geleden ook bijgedragen aan het ontwerp van het nieuwe interieur in de Oude Kerk in Maasland. Bij eerdere werkbezoeken aan deze kerk zijn de nieuwe servicevoorzieningen als zeer  positief ervaren en de wens is om de opzet uit Maasland in hoofdlijnen voor de Domkerk over te nemen.
Nadat de kerkzaal aan de torenzijde nauwkeurig is ingemeten zijn er inmiddels een aantal schetsontwerpen gepresenteerd. De Bouwcommissie heeft deze schetsen zorgvuldig beoordeeld en in overleg met Simon een duidelijke denkrichting aangegeven die voldoet aan onze uitgangspunten. De schetsen worden nu verder uitgewerkt tot een definitief ontwerp en straks bij de aanvraag voor een omgevingsvergunning toegevoegd.
Zodra het ontwerp is afgerond en goedgekeurd willen we dat graag aan de gemeente laten zien.
College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (5) 25 november 2021
Van oudsher was de hoofingang van historische kerkgebouwen vaak aan de torenzijde te vinden. Bij de Domkerk herkennen we deze situatie ook. De toren dateert al uit de eerste helft van de 15e eeuw, maar het schip van de kerk is er later tegenaan gebouwd, pas nadat de ergste verzakkingen uit de bouwperiode voorbij waren. Later was dit de aanleiding om een gelijkvloerse ingang in de zuidmuur van de kerk te maken. Het toegangspad vanaf de Dorpsstraat liep in die tijd nog dwars door de ommuurde begraafplaats heen. Toen later alle graven waren geruimd, kwam er een fraaie kerktuin voor terug. Zeer waarschijnlijk was er aan de noordzijde van de kerk ook al heel lang een achteringang. Tijdens de grote restauratie is die ingang dichtgemetseld en een paar meter verplaatst naar de huidige positie. Deze entree is bij velen populair ondanks dat het een erg smalle en lage toegang is met ook nog vier traptreden. De Bouwcommissie onderzoekt nu of de traditionele entree via de torenzijde weer in ere hersteld kan worden. Het portaal van de toren heeft een prachtige uitstraling en biedt voldoende ruimte om via de fraaie stenen trap de kerkzaal binnen te stappen. De entree aan de Hoofdstraatzijde zal zeker behouden blijven. College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (4) 18 november 2021
De vloer van de kerk is gemaakt van Belgisch hardsteen. De geschiedenis van een deel van deze vloertegels gaat terug tot 1659, het jaar waarin de kerk weer in gebruik werd genomen nadat zij tachtig jaar een ruïne was geweest. Waarschijnlijk zijn dat de grootste tegels geweest waaronder toen de graven kwamen te liggen. In de loop van de tijd zijn de graven en zerken geruimd en werden andere partijen hardsteen, met een afwijkende maatvoering, gebruikt om de vloer dicht te leggen. Tijdens de restauratie tussen 1954 en 1958 zijn alle tegels uit de kerk verwijderd en opgeslagen. Nadat er in de kerk een betonvloer over de volledige oppervlakte is aangebracht, zijn alle hardsteen tegels weer teruggelegd met een willekeurig legpatroon. Behalve waar de eiken banken kwamen te staan, die vakken kregen een vloer van houten planken. Na verwijdering van de banken zal de houten vloer met onderliggend regelwerk ook weggenomen worden. Deze vakken vullen we weer op met tegels van Belgisch harsteen, zodat de vloer de prachtige uitstraling terugkrijgt van weleer. In de Oude kerk in Maasland hebben ze enkele jaren geleden een identieke ingreep gedaan en het eindresultaat is daar zeer geslaagd. Een mooi vooruitzicht. College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (3) 11 november 2021
Afgelopen week is de bouwcommissie van de Domkerk voor het eerst bij elkaar gekomen. Deze commissie bestaat uit zes personen en valt volledig onder de verantwoordelijkheid van het CvK. Pleun Poot-voorzitter, Elles van Dop, Arie Hoogerbrugge, Bertus van der Stok, Arend van der Stok en Joyce van der Knaap. Het werk van de bouwcommissie is met name gericht op de begeleiding en aansturing van de herinrichting. Zij kijkt ook naar de toe te passen materialen, kleurstelling en afwerking van het interieur. De bouwcommissie zal op specifieke onderdelen niet altijd voldoende technische kennis in huis hebben. In dat geval kan zij advies inwinnen bij derden of gebruik maken van een adviesbureau. Een akoestisch rapport is inmiddels beschikbaar en een verwarmingsadvies is aangevraagd. Deze week is er een proef gedaan met het demonteren van één van de houten banken, waarbij we zeer benieuwd waren hoe de banken in elkaar zijn gezet. Zijn de planken gelijmd, geschroefd of toch alleen gespijkerd. Het blijkt dat de banken vakkundig met verdekte spijkers in elkaar zijn gezet. Het lukte om de planken met beleid netjes los te krijgen. Voor de vrijwilligers straks wel een hele klus hoor. College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (2) 7 november 2021
Kortgeleden heeft de Monumentencommissie van Westland de herinrichtingsplannen beoordeeld. Zij hebben daar zeer positief op gereageerd en waren enthousiast over het initiatief om het interieur van de kerkgebouwen aan de eisen van de tijd aan te passen. Omdat de Domkerk een Rijksmonument is, moeten we voor de aanpassingen wel een omgevingsvergunning aanvragen. Dit traject is opgestart en we zijn druk bezig met het invullen van de aanvraagformulieren. De Monumentencommissie vraagt ook om een historische onderbouwing van de aanpassingen aan het interieur, m.a.w. zij wil weten wat de geschiedenis is van deze onderdelen. In feite moeten we daarvoor terug naar de grote restauratie die in de jaren ’50 van de vorige eeuw heeft plaatsgevonden. In het gemeentearchief in Naaldwijk liggen alle stukken en tekeningen netjes opgeborgen en voor ons is dit een belangrijke bron van informatie. Vanaf begin november willen we al een aantal ‘proefstoelen’ in de Domkerk plaatsen. We nodigen u allen uit om die stoelen eens te proberen waarbij we graag uw mening over het zitcomfort en de vormgeving horen. Daarnaast moeten we ook naar de praktische kant kijken zoals het onderhoud van de stoelen en mogelijkheden om te stapelen. De stoelen zijn genummerd en er ligt een formulier bij om reacties op te noteren. College van Kerkrentmeesters

Herinrichting Domkerk (1) 28 oktober 2021
De kerkenraad heeft op 6 oktober een besluit genomen over de herinrichting van beide kerkgebouwen.
Voor het College van Kerkrentmeesters ligt er voor de komende periode dan ook veel werk in het verschiet.
Gelukkig hoeven we dat niet allemaal zelf te doen en kunnen we steunen op een brede werkgroep en een bouwcommissie. Vanaf deze plaats willen we u regelmatig bijpraten over de voorbereidingen en de voortgang van de werkzaamheden.
De interieuraanpassingen starten we met de Domkerk op maandag 3 januari 2022.
De Domkerk blijft tot die datum volledig beschikbaar voor alle vieringen en activiteiten.
Een aantal mensen heeft zich al aangemeld om ons te helpen bij de diverse werkzaamheden in de kerkzaal.
Toch kunnen we zeker nog mensen gebruiken voor de nodige hand- en spandiensten.
Wie wil of kan ons hierbij helpen? U kunt zich aanmelden via onderstaand contactadres.
De vaste banken in de kerk zullen verwijderd worden en tijdelijk opgeslagen.
Wij zijn nog op zoek naar iemand die een schuur of een deel daarvan beschikbaar wil stellen voor opslag. Ongeveer 150 m2 hebben we wel nodig.
Een aantal banken zal voorzichtig uit elkaar gehaald worden omdat we de vrijkomende planken voor de interieurafwerking willen gebruiken. Maar een deel van de houten banken willen we ook verkopen en belangstellenden kunnen zich bij ons melden. De banken zijn vanaf 2 mtr. lengte beschikbaar.
Wie heeft er opslagruimte beschikbaar en wie wil ons bij de werkzaamheden komen helpen?
Reacties graag naar Pleun Poot pootpfam@outlook.com of 06-46155849
Bij voorbaat dank, College van Kerkrentmeesters

Over deze verbouwingen zijn drie gemeentebijeenkomsten geweest, hieronder kunt u de verslagen lezen:
terug